Αρθρογραφία Part I

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στις 17/9/11 στην εφημερίδα Metro News στη στήλη, που διατηρούσα για κάποια περίοδο, Swincs from Main Processor.

Πτυχιούχος, Επιστήμονας, Ερευνητής... άνεργος‏

Τα ποσοστά ανεργίας αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, έχουν διαρκή αύξηση γεγονός που οφείλετε, σύμφωνα με έρευνες διαφόρων φορέων, στις ανεπάρκειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος ιδιαίτερα της τρίτης βαθμίδας.

Με το συμπέρασμα αυτό έχω κάποιες ενστάσεις, για το λόγο ότι τα διδασκόμενα μαθήματα στα πανεπιστήμια και πολλά σε αριθμό είναι και εντελώς σύγχρονα, το δε επιστημονικό και ακαδημαϊκό προσωπικό στην πλειοψηφία του και αρκετά ενεργό είναι, και σε στενή επικοινωνία με ομάδες και εργαστήρια του εξωτερικού. Από την άλλη μεριά όμως, πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι το ερευνητικό έργο είναι εντελώς ξέχωρο από το εκπαιδευτικό, καθώς με διάφορους τρόπους μπορεί να ποσοτικοποιηθεί, να μετρηθεί και κατά συνέπεια να αξιολογηθεί. Το διδακτικό όμως έργο δεν επιδέχεται τέτοιου είδους ποσοτικοποίηση και αναγκαστικά μένει παραγκωνισμένο και ενίοτε δυσφημείται. Για παράδειγμα, ένας καλός ερευνητής δεν σημαίνει ότι είναι και καλός διδάσκαλος, ούτε ότι αφιερώνει τον απαιτούμενο χρόνο στη διδασκαλία. Αντιθέτως, έχω γνωρίσει άριστους πανεπιστημιακούς καθηγητές, οι οποίοι είχαν ελάχιστο ερευνητικό έργο. Άλλα, είναι κατά τη γνώμη μου τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το πανεπιστήμιο, και τα οποία ως ένα βαθμό δεν είναι ξέχωρα και από τη νοοτροπία των φοιτητών.

Όταν λέμε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι προσανατολισμένο προς τις ειδικότητες που χρειάζεται η αγορά, τι ακριβώς εννοούμε; Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι περίφημες ανάγκες της αγοράς εργασίας τις οποίες αδυνατούν να ικανοποιήσουν τα ελληνικά πανεπιστήμια;

Κατά τη γνώμη μου, η διαπιστωμένη ανεργία ανάμεσα στους πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και κατόχους μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών μπορεί να οφείλεται είτε σε εξειδίκευση χαμηλής ποιότητας, είτε σε υψηλή εξειδίκευση που δεν ανταποκρίνεται όμως στο είδος των υψηλής εξειδίκευσης ειδικοτήτων που απαιτεί η αγορά εργασίας, είτε στο γεγονός ότι η αγορά εργασίας είναι προσανατολισμένη σε τέτοιες δραστηριότητες, οι οποίες δεν απαιτούν καν άτομα υψηλής ειδίκευσης, αλλά μπορούν να διεκπεραιωθούν και από αποφοίτους πρωτοβάθμιας/δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Ανατρέχοντας σε μελέτη που δημοσίευσε το ΙΟΒΕ (Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών), προκύπτει ότι το σημαντικότερο μέρος της ζήτησης εργατικού δυναμικού καταλαμβάνουν επαγγέλματα χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου. Ειδικότερα, σε πολλούς νομούς και περιφέρειες της χώρας η ζήτηση ατόμων με ειδικότητες για τις οποίες κατά κανόνα επαρκεί η υποχρεωτική εκπαίδευση, ξεπερνά το 80% της συνολικής ζήτησης. Αυτό σημαίνει ότι οι κυριότεροι λόγοι της ανεργίας των νέων πτυχιούχων δεν πρέπει να αναζητηθούν καταρχήν στο εκπαιδευτικό σύστημα αλλά μάλλον στις συνθήκες της οικονομίας.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το εύρημα, της έκθεσης, ότι το έλλειμμα προσόντων απασχολησιμότητας ήταν 2,5 φορές μεγαλύτερο για τους αποφοίτους ιδρυμάτων του εσωτερικού, παράλληλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού κάλυψαν σχεδόν το σύνολο του ελλείμματος σε δεξιότητες και ικανότητες των αποφοίτων τους επαγγελματική εμπειρία, ικανότητες διαχείρισης πόρων, βασικές γνώσεις πληροφορικής και κοινωνικές δεξιότητες ενώ τα ιδρύματα του εσωτερικού υπολείπονται ακόμα σε σημαντικό βαθμό από τον στόχο αυτό.

Συμπερασματικά, ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών επιχειρήσεων είναι απαραίτητη προυπόθεση για ουσιαστική αύξηση της απασχόλησης πτυχιούχων ΑΕΙ-ΤΕΙ. Γιατί λοιπόν το Υπ. Παιδείας εμμένει στην απαξίωση των πανεπιστημίων και του έργου που επιτελούν, εφ' όσον κάθε άλλο παρά έλλειμμα γνώσεων και δεξιοτήτων παρατηρείται ανάμεσα στους αποφοίτους; Γιατί συνεχίζουν ακόμα και έγκριτοι δημοσιογράφοι να διογκώνουν μεμονωμένες περιπτώσεις κατάχρησης θέσης και κακοδιοίκησης και ό,τι άλλο επιλήψιμο υπάρχει να τους προσάψουμε, γεγονός που συμβαίνει και στα καλύτερα τα σπίτια που λένε, ενώ συγχρόνως αγνοούν τους χιλιάδες άλλους των 40 ΑΕΙ και ΤΕΙ που κάνουν τη δουλειά τους όσο καλά μπορούν; Προφανώς σε ένα επαγγελματικό χώρο, θα υπάρχουν και κακοί, και καλοί και άχρηστοι και άριστοι, όπως συμβαίνει παντού. Δεν είναι όλοι ιδίων ικανοτήτων και διαθέσεων και προφανώς δεν περιμένουμε στα πανεπιστήμια να προσλαμβάνονται και να διδάσκουν μόνο κάτοχοι βραβείων Νόμπελ.